Alert maar ontspannen
Ervaringen komen en gaan in iets wat stil, bewust en leeg is, maar alles door zijn aanwezigheid verlicht en daardoor zichtbaar en kenbaar maakt. Het is deze achtergrond die het mogelijk maakt om ervaringen op te merken.
Wie helder ziet dat de huidige ervaring, wat die verder ook maar is, er alleen maar kan zijn omdat er een bewustzijn is dat in staat is om dit op te merken, gaat steeds beter zien dat dit vermogen tot kunnen waarnemen de constante en onveranderlijke achtergrond is van elke gebeurtenis.
Wat dan duidelijk wordt is dat niets op zichzelf staat, maar dat alles altijd door dit stille, lege, maar opmerkzame bewustzijn gekend wordt. Wat er ook maar is, het is iets wat ervaren wordt, het is iets wat opgemerkt wordt, het is iets wat tijdelijk in het bewustzijn verschijnt.
De neiging is heel sterk om de aandacht te richten op de ervaringen zelf, en het is een ommekeer van 180 graden om nu de aandacht te richten op datgene wat al die ervaringen opmerkt. Het is bovendien iets wat uiterst subtiel is.
Daarom gaat de aandacht toch vaak het meest uit naar het zoeken van een strategie om bijvoorbeeld psychologische problemen op te lossen. De zoeker voelt zich vaak op een subtiele of niet te missen manier ongemakkelijk en wil van dat gevoel af. Dan lijkt het natuurlijk logisch om daar de meeste aandacht aan te besteden. Hij of zij wil weg van het ongemak.
En dus wordt er langere tijd gezongen en gedanst, gedeeld en samengekomen, voert men heilige en heidense rituelen uit, worden de banden met vader en moeder onder de loep genomen, zijn er massages en reinigingen, retraites en yoga vakanties; de wonderlijke wereld van de spirituele wellness.
En zo blijven de vele aanmaningen om de aandacht op die stille, onveranderlijke achtergrond te richten onopgemerkt.
Toch ligt daar de bevrijding. Als je met de ontspannen, maar alerte houding van een leeuw in dit bewuste zijn leeft zul je gaan merken dat je nu niet langer zo gemakkelijk keer op keer wordt meegenomen in de stroom van gebeurtenissen, gedachten en gevoelens.
Je hoeft geen scheiding meer aan te brengen tussen het dagelijks leven en de uren van de meditatie. Na verloop van de tijd vloeien die in elkaar over. Hoe lang dat duurt hangt grotendeels van jou af. Hoe serieus en toegewijd ben je in de beoefening van je meditatie?
Naarmate het je beter lukt om in de open ruimte van bewust opmerken te blijven hoef je niet langer in te grijpen en te corrigeren, tenzij je ziet dat je wordt afgeleid en weer terug moet keren naar het centrum.
Doe dit honderd keer, duizend keer, zo vaak als maar nodig is. En blijf daar.
Blijf daar tot moeiteloos duidelijk is dat er niets anders is dan dit bewuste ervaren, opmerken en gewaarzijn. Dan wordt – plotseling of geleidelijk, in korte momenten of gedurende langere tijd – de wereld een schitterende leegte. Alles blijft intact en toch zie je een droomwereld.
Alle concrete dingen zijn nog steeds gemaakt van materie, en beton blijft beton, maar toch is je ervaring voortdurend open en licht. Alle psychologische verschijnselen zijn geest in beweging, bepaald door geheugen, kennis en context, ervaring en verwachting, en toch ongebonden, en al bevrijd op het moment dat zij opkomen.
Nergens een probleem te bekennen. Omdat je niet langer de impuls voelt om iets op te lossen, te veranderen of te begrijpen. Het is zoals het is, en het is voldoende om daar gewoon bij te blijven, totdat het als vanzelf weer iets anders is geworden.
De rivier stroomt, en jij zit aan de kant, kijkend en genietend. Totdat, op een dag, en om geen enkele andere reden dan dat het blijkbaar tijd is, je in de rivier springt en je mee laat voeren naar de oceaan. Op dat moment ben je niet meer, en toch ben je overal. Je hoeft niet meer te zoeken, want er ontbreekt niets.
Alert maar ontspannen je bewust zijn van datgene wat alles opmerkt, zonder afgeleid te worden door de steeds wisselende verschijnselen, is de koninklijke weg naar zelfrealisatie en verlichting.