Moderne Advaita Vedanta: non-dualisme in de hedendaagse spiritualiteit
Moderne Advaita Vedanta is een eigentijdse benadering van non-dualiteit die oude Indiase wijsheid vertaalt naar directe en toegankelijke spirituele inzichten. Dit artikel biedt een diepgaande verkenning van de geschiedenis, filosofie en praktijk van Advaita, van klassieke meesters als Shankara tot hedendaagse leraren als Rupert Spira en Eckhart Tolle. We onderzoeken hoe deze stroming zich heeft aangepast aan de westerse leefwereld en welke methodes – zoals zelfonderzoek en satsang – centraal staan. Ook komen kritische kanttekeningen en valkuilen aan bod, waaronder spiritueel bypassen en het risico op misleiding. Voor wie verlangt naar innerlijke rust en zelfinzicht zonder dogma's, biedt dit artikel zowel inspiratie als reflectie.
De non-dualistische traditie van het Kashmir Shaivisme
Het Kashmir Shaivisme is een non-dualistische tantrische traditie die zich in Kashmir ontwikkelde tussen de 9e en 12e eeuw. Het wordt beschouwd als een van de meest diepgaande en subtiele wegen naar verlichting en legt sterk de nadruk op directe ervaring en spontane realisatie. Deze traditie stelt dat verlichting niet een doel is dat je in de toekomst bereikt, maar een bewustzijnstoestand die al aanwezig is – je hoeft het alleen te herkennen en daarin te stabiliseren.
Hieronder bespreken we de kernprincipes van het Kashmir Shaivisme en de methoden die worden gebruikt om verlichting te bereiken en te stabiliseren.
Seksuele energie in combinatie met meditatie als pad naar verlichting: een handleiding
Inleiding: Seksuele energie en het pad naar bevrijding
We beschrijven hier op welke manier je seksuele vereniging met een partner kunt combineren met een specifieke vorm van meditatie om een diepe ervaring van eenheid te verkrijgen. Je kunt dit gebruiken als een methode om uiteindelijk verlichting en non-duaal bewustzijn te realiseren. We geven eerst aan hoe je deze (zeer krachtige) oefening samen kunt doen. In het tweede gedeelte geven we wat meer informatie over de traditionele achtergrond van deze seksuele vorm van meditatie.
Tantra als pad naar verlichting en bevrijding
Inleiding
Tantra wordt in het Westen vaak geassocieerd met seksualiteit en sensueel genot, maar deze visie doet geen recht aan de diepere betekenis van de traditie. In essentie is Tantra een spiritueel pad dat streeft naar volledige acceptatie van de werkelijkheid zoals die is. Het biedt een methode om voorbij de dualiteit van het leven te gaan en verlichting te realiseren, niet door het lichaam en verlangens te onderdrukken, maar juist door ze te integreren in het spirituele pad.
De verschillende stadia van meditatie
De innerlijke reis begint vaak met een eerste, aarzelende stap, maar voor wie al ver heeft gereisd, kan het lastig zijn om zich de eerste passen nog goed voor de geest te halen. Als je ooit zelf hebt leren fietsen, weet je misschien nog hoe wiebelig dat voelde—maar nu denk je er geen moment meer over na. Zo werkt het ook met meditatie en verlichting: wat ooit vreemd en ingewikkeld leek, voelt na verloop van tijd vanzelfsprekend. Wie al jaren op dit pad loopt, vergeet soms hoe het is om aan de voet van de berg te staan, zoekend naar een eerste houvast. De stilte kan ongemakkelijk zijn, de rusteloosheid overweldigend, en de twijfels eindeloos. Het kan verleidelijk zijn, of gewoon een blinde vlek, om de struikelblokken te vergeten. Maar elke reiziger begint met hetzelfde ongemak, dezelfde verwondering en dezelfde obstakels. Daarom dit korte overzicht van meditatie – vanaf het aarzelende begin tot aan het moeiteloos zijn van bewustzijn.
Shikantaza: de kunst van alleen maar zitten
De essentie van shikantaza
Shikantaza is een vorm van meditatie die draait om puur aanwezig zijn. De term wordt vaak vertaald als "gewoon zitten", of “alleen maar zitten” (just sitting) maar het omvat meer dan alleen een fysieke houding. Dogen, de oprichter van de Soto Zen-school, leerde dat zazen verder gaat dan simpelweg zitten of liggen. Het is een oefening van volledig bewustzijn, zonder een specifiek object van focus. Dit kan verwarrend zijn voor beginners, die gewend zijn zich ergens op te concentreren. De vraag is dan ook: waar richt je je aandacht op tijdens shikantaza?
De onmogelijke koan
Toen ik twaalf jaar oud was, ontdekte ik per toeval de wereld van Zen en koans. Een boek dat ik in handen kreeg, vertelde over raadselachtige vragen die je niet met logisch denken kon oplossen, maar die je soms plotseling tot een diep inzicht konden brengen. Dit idee fascineerde me mateloos—het idee dat één enkel moment van helderheid alles kon veranderen. Ik stelde me voor hoe zo’n plotselinge verlichting zou voelen, hoe de sluier van het gewone zou wegvallen en een diepere waarheid zichtbaar zou worden. Vanaf dat moment las ik elk boek over Zen dat ik kon vinden, op zoek naar aanwijzingen over hoe dat mysterie werkte.
De hoofdloze weg
De hoofdloze weg van Douglas Harding en de bijbehorende oefeningen lijken op het eerste oog misschien een beetje kinderachtig. Het lijkt vrij triviaal om op te merken dat we in onze directe ervaring ons eigen hoofd niet kunnen zien. We kunnen bijvoorbeeld ook onze rug niet rechtstreeks zien, maar dat leidt verder niet tot enig diep en bevrijdend inzicht.
Maar wie het verslag van het ontwaken van de Upside Down dochter heeft gelezen kan zien hoe deze manier van kijken in sommige gevallen toch een geweldige impact heeft. Het bijzondere aan dit verhaal is dat zij in één keer de omslag maakt naar helder zien, en daar ook blijft.